سبلان (تلفظ نام در ترکی آذربایجانی: ساوالان)(درزبان تالشی سفلون)، از کوه‌های مرتفع ایران است که در شمال غرب این کشور و در استان اردبیل قرار دارد. سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم‌کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد. سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است. همچنین برخی کوه سبلان را محل بعثت پیامبر ایران، زرتشت، می دانند^[۱] و از این نظر مکانی مقدس و مورد احترام است که حتی در میان بومیان و عشایر منطقه به نام آن قسم یاد می شود.

تله کابین آلوارس، اردبیل

قله سبلان

دریاچه دهانه سبلان

دریاچه دهانه سبلان

کوه سبلان در 35 کیلومتری غرب شهر اردبیل^[۲] و 25 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مشگین‌شهر واقع است^[۳]. از لحاظ تقسیمات اداری استان اردبیل، این کوه در مرز بین بخش مرکزی شهرستان اردبیل و بخش لاهرود شهرستان مشکین شهر واقع می باشد.این کوه در طول جغرافیایی ۴۷ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۱۷ دقیقه شمالی قرار گرفته‌است. برای این کوه عظیم ۶۰ کیلومتر طول و ۴۵ کیلومتر پهنا تخمین می‌زنند و سطحی که به وسیله آن در آذربایجان قرار گرفته نزدیک به ۶۰۰۰ کیلومتر مربع است.^[۴]

کوهستان سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد، قله بزرگ آن به سلطان مشهور است و دو قله دیگر آن به هرم و کسری مشهورند. کوه سبلان از مجموعه‌ای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که به موازات ارسباران ولی اندکی در شرق آن کشیده شده‌است. امتداد آن شرقی–غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آنرا به رشته کوه ارسباران متصل می‌کند. در جنوب آن کوه بزقوش، که از سمت جنوب غربی به کوهستان سهند مربوط است، کشیده شده‌است.

قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در بلندای ۴۸۱۱ متری قرار دارد، منتهی می‌شود. تمام قله‌های سبلان در همهٔ ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی هستند.

در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جانپناه، سنگی به شکل عقاب قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده‌است.این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به سوی شرق چرخانده‌است.

نام

سبلان در میان ترک زبانان محلی ایران "ساوالان"ونزد تالش زبانان سفلون خوانده می شود، که در طول تاریخ با توجه به تغییر مذاهب حاکمه، معانی مختلف و گاه متضادی به آن نسبت داده شده است که ردیابی این تغییرات با توجه به مقاصد سیاسی پشت پرده ی حکومت های پیشین و معدوم نمودن مدارک و مستندات توسط اعراب، کار پیچیده ای است. به عنوان مثال با توجه به اینکه واژه ی ساو^[۵] چگونه معنا شود ساوالان می تواند میدان^[۶] وحی، وحی گیرنده یا باج گیرنده معنی شود، که با توجه به دیگر ترکیبات واژه ی ساو در ترکی مثل ساوجی به معنای پیامبر و عقاید عشایر و بومیان منطقه، معنای "میدان وحی" برای ساوالان منطقی به نظر می رسد. همچنین اصطلاح ((سولطان ساوالان)) که در بین بومیان منطقه در هنگام قسم به این کوه به کار می رود موید بار مذهبی آن است^[۷].
البته در زبان تالشی س با فتحه یعنی سر وا یعنی برف لون یعنی لانه سفلون یعنی جایی که سرش لانه برف است برخی نیز بر این عقیده اند که میان ساو و سو (ابتدای واژه ی سوشیانس) رابطه ی معناداری وجود دارد.
در کتاب چنین گفت زرتشت، اثر نیچه، به پایین آمدن زرتشت از کوه اشاره شده است. صخره سنگی در این کوه قرار دارد به نام سنگ محراب(به زبان بومی:محراب داشی) که در قصه های فلکلور اعتقاد بر این است که مقبره دوتن از انبیا است(حامد نبی و هود نبی).تا حدود 100 سال پیش این سنگ دارای کتیبه‌ای بوده است که اگر امروز وجود داشت، اطلاعات دقیق‌تری از آن بدست می‌آمد اما این کتیبه ارزشمنداحتمالا بدست شوونیست های رژیم سابق محو شده است

کوهنوردی

دریاچه بالای قله سبلان، تیم کوهنوردی از ایران و صربستان

صعود به قله سبلان از جبهه اصلی (شمالی) ساده بوده و کوهنوردان معمولی به راحتی صعود تابستانه را در چند ساعت (صبح تا ظهر) انجام می‌دهند. جبهه جنوبی سخت‌ترین راه صعود به این قله می‌باشد که از سنگ‌های بزرگ تشکیل شده‌است. پیست اسکی آلوارس که یکی از پیست‌های نسبتاً مجهز اسکی ایران است در این مسیر قرار دارد.

ثبت در فهرست آثار طبیعی ملی

قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالیکت آن از ارتفاع بالای سه هزار و ۶۰۰ متری قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده‌است.^[۹]

 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: